Tłumaczenie w kontaktach z podmiotami publicznymi
Usługi publiczne realizowane są w różnych okolicznościach, może być to na przykład spotkanie niesłyszącego rodzica z nauczycielem w szkole, wizyta lekarska albo pogrzeb. W takich sytuacjach tłumacze języka migowego pomagają osobom niesłyszącym, niedosłyszącym i głuchoniewidomym porozumieć się z osobami, które nie znają języka migowego.
Podczas krótkich spotkań – trwających mniej niż godzinę i bez specjalnych wymogów – tłumaczenie może zazwyczaj zapewnić jeden tłumacz. Dłuższe spotkania, na przykład posiedzenia rady miasta, z reguły będą wymagały współpracy co najmniej dwóch tłumaczy.
Ponieważ wiele spotkań w instytucjach publicznych to spotkania jeden na jeden, osobom nieprzyzwyczajonym do tłumaczenia migowego może się wydawać, że tłumacz jest uczestnikiem spotkania. Ale zadaniem tłumacza jest umożliwienie rozmowy, a nie udział w dyskusji. Tłumacz musi zapewnić tłumaczenie dokładne i adekwatne pod względem kulturowym, a także zachować poufność.
Języki migowe nie są uniwersalne. Przed zamówieniem usługi klient powinien potwierdzić, które języki mówione i migowe będą faktycznie używane, oraz zadbać o to, by usługa została zlecona odpowiednio przeszkolonym i wykwalifikowanym tłumaczom. Często użytkownik języka migowego woli korzystać z usług tłumacza, z którym regularnie pracuje. Krótkie streszczenie tematów spotkania pomoże tłumaczom przygotować się do pracy. Tłumacze to eksperci, którzy dobrze znają szereg różnych tematów. Ale przed zleceniem tłumaczenia należy sprawdzić, czy tłumacz posiada wymagane kwalifikacje i czy zna dany temat.
Języki migowe, podobnie jak języki mówione, nie są uniwersalne. Przed spotkaniem i zamówieniem usług tłumaczenia warto się dowiedzieć, które języki mówione i migowe będą faktycznie używane. Często użytkownik języka migowego woli korzystać z usług tłumacza, z którym już wcześniej pracował. Na podstawie tych informacji oraz streszczenia tematów spotkania można zamówić tłumaczenie. Tłumacze to eksperci, którzy dobrze znają szereg różnych tłumaczonych tematów. Przed zamówieniem usługi należy najpierw sprawdzić, czy tłumacz ma kwalifikacje krajowe i czy zna dany temat.
W wielu krajach UE obowiązują przepisy zapewniające osobom niesłyszącym, niedosłyszącym i głuchoniewidomym dostęp do tłumaczenia na język migowy. Zakres tych usług jest różny w zależności od kraju i może być ograniczony, jeśli chodzi o liczbę godzin bezpłatnego tłumaczenia lub dostępność tłumaczy.
Tłumaczenia w kontekście prawnym
Pomoc tłumacza języka migowego jest potrzebna w różnych sytuacjach w kontekście prawnym, na przykład na sali rozpraw albo na komisariacie. Tłumacz języka migowego musi posiadać określone kwalifikacje, aby świadczyć usługi w takich sytuacjach. Można to zazwyczaj zweryfikować w krajowych rejestrach tłumaczy sądowych lub w podobnych krajowych i regionalnych rejestrach tłumaczy języka migowego.
Tłumacze są związani kodeksem postępowania zawodowego, który nakazuje im poufność, bezstronność, dokładność i wierne oddanie treści wypowiedzi. Jako przykład można tutaj podać kodeks postępowania dla specjalistów i stażystów wpisanych do brytyjskich krajowych rejestrów specjalistów ds. komunikacji pracujących z osobami niesłyszącymi i głuchoniewidomymi oraz kodeks postępowania obowiązujący osoby wpisane do rejestru irlandzkich tłumaczy języka migowego. W tych kodeksach określono:
- obowiązek poufności, bezstronności, dokładności i kompetencji zawodowych (w tym ustawicznego doskonalenia zawodowego)
- mechanizmy zarządzania konfliktem interesów oraz skargami.
W zależności od sytuacji wymagana może być obecność jednego albo dwóch tłumaczy. Przepisy krajowe obowiązujące w kraju, w którym toczy się postępowanie, określają wymogi dotyczące usług tłumaczeniowych. W postępowaniu karnym zastosowanie ma dyrektywa UE 2010/64/UE w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym, również w sprawach dotyczących europejskiego nakazu aresztowania.
JUSTISIGNS
JUSTISIGNS to finansowana przez UE inicjatywa, która ma na celu ustalenie, jakie umiejętności są wymagane do celów tłumaczenia języka migowego w kontekście prawnym, oraz zapewnienie szkoleń wykwalifikowanym tłumaczom i tłumaczom-stażystom.
Najważniejszy wniosek, jaki wypływa z prac nad tym projektem: przepisy są często stosowane w oparciu o założenia, które nie uwzględniają osób niesłyszących, czyli z pominięciem realiów kulturowych, językowych i społecznych, w jakich te osoby funkcjonują. Takie założenia mogą prowadzić do sytuacji, w której dostęp do wymiaru sprawiedliwości nie jest taki sam dla wszystkich obywateli, i godzić w zasadę, zgodnie z którą wymiar sprawiedliwości ma chronić indywidualne prawa osób niesłyszących.
JUSTISIGNS wskazuje tutaj na kilka przyczyn:
- status języków migowych nie jest oficjalnie uznawany lub jest uznawany w niewystarczającym stopniu, co pociąga za sobą ograniczenie dostępu do informacji na wszystkich etapach procesu prawnego
- w kręgach prawnych nie jest powszechna znajomość wyzwań, jakie wiążą się z tłumaczeniem ustnym w kombinacji jakichkolwiek dwóch języków – a w kombinacji języka mówionego z językiem migowym są one jeszcze poważniejsze
- przedstawiciele zawodów prawniczych dysponują ograniczoną wiedzą na temat kontekstu historycznego, edukacyjnego i kulturowego warunków życiowych osób niesłyszących.
Ze względu na te czynniki jest szczególnie ważne, by w kontekście prawnym osoby potrzebujące tłumaczenia języka migowego miały dostęp do usług wykwalifikowanych tłumaczy.